Đạo diễn Bạch Giang: “Tôi làm Kiều theo suy nghĩ của mình”
Sau khi tổ chức họp báo và tung teaser chính thức của phim – “Kiều ngoại truyện” đã nhận trở thành dự án cổ trang đầu tiên được đón đợi cũng như có nhiều luồng ý kiến trái chiều về việc có nên hay không cải biên một tác phẩm văn học hay bậc nhất của Việt Nam thành một web drama. Phóng viên đã có cuộc trò chuyện với đại diện nhà sản xuất Lê Sao Chi và đạo diễn Bạch Giang về đứa con tinh thần của mình – Kiều ngoại truyện.
PV: Chào chị Sao Chi, sau khi họp báo công bố dự án Kiều ngoại truyện, nhiều người cho rằng ê kíp nên chọn 1 tác phẩm “nhẹ nhàng” hơn để làm thay vì chọn truyện Kiều – tác phẩm bậc nhất của văn học Việt Nam?
Nhiều người nói chúng tôi là ngựa non háu đá khi chọn tác phẩm cổ trang mà lại là truyện Kiều. Tôi biết nhiều người nói chúng tôi chỉ dựa hơi ăn theo. Chúng tôi chọn cách yên lặng vì thật khó khi thuyết phục người khác nghe theo quan điểm của mình, bởi ai cũng có bản ngã riêng của mình.
Quyết định làm phim Kiều của tôi đến từ Hữu Vân – một cậu em cùng nghề biên kịch. Vân đã viết chuyển thể truyện Kiều thành phim cách đây gần chục năm nhưng chưa có khả năng thực hiện. Trước khi Kiều bấm máy một tháng, Vân có biết tôi đang có một nhóm làm phim nhỏ phi lợi nhuận với xu hướng làm phim cổ trang, Vân nói về ý định làm phim Kiều của mình và chúng tôi cùng bàn bạc nói chuyện, chỉ sau một đêm đã quyết định sẽ viết lại truyện Kiều, cải biên thành phim. Chúng tôi còn trẻ, việc chọn một thử thách khó khăn có thể khiến chúng tôi bầm dập nhưng chúng tôi sẽ trưởng thành hơn. Quan trọng hơn đó là điều chúng tôi muốn, khi bạn làm cái bạn thích thì có khó khăn thế nào bạn vẫn có động lực để thực hiện nó.
Ê kíp phim chụp hình trong ngày họp báo công bố dự án ngày 17-5
PV: Được biết lần đầu đứng ở vị trí biên kịch đồng thời là nhà sản xuất, chị đã phải quay lại tới hai lần cho hai tập đầu, số tiền đầu tư cho hai tập đầu lên tới 50 triệu/ tập mà chưa có cát xê cho ê kíp, dường như việc làm sản xuất phim cổ trang không dễ dàng?
Là một một biên kịch, trước nay tôi chỉ quen viết lách, giờ đứng ở sản xuất, cầm tiền chi từng mảnh vải, từng bữa cơm, tính toán từng thiết bị như thế nào khiến tôi thực sự đau đầu, chính xác là hoang mang… Chúng tôi không có kinh nghiệm thực chiến cho nên số tiền chi ra đã lạm lên nhiều lần so với dự toán, nhất là khi chúng tôi tiến hành cho quay demo và quay chính thức thì số tiền đã tăng lên gấp 3 nhưng giờ đâm lao thì đành phải theo lao thôi (cười)
Thực ra con số gấp 3 này vẫn là ít hơn nhiều nếu như tôi không có sự giúp giúp đỡ của nhiều tiền bối cũng như đàn em trong nghề. Khi chị Bạch Giang nhận lời làm đạo diễn phim của tôi, chị đã luôn trong tình trạng bị bên sản xuất của tôi o ép tính sao cho từng ấy chi phí phải quay được ổn nhất theo hơi hướng điện ảnh hoặc truyền hình chứ không phải là dạng phim sitcom thông thường, nghĩa là một tập 20 phút quay trong 3 ngày. Bên đội quay cũng phải khổ theo phải làm sao từng nấy thiết bị mà quay đẹp nhất. Khi quay lần một chúng tôi vẫn chưa ưng cho lắm nên quyết định quay lại lần hai của 2 tập của hai tập đầu.
Tôi được trời thương khi cho gặp những đứa em trong tổ quay phim như Tâm Đại Ân hay Đức Loren, Sang Lương. Các em ấy từ xa lạ trở thành những người đồng chí, cùng chung chí hướng. Chưa bao giờ có đội quay vừa làm quay phim, kiêm hắt sáng, thiết kế hiện trường, và lại còn giúp tôi về sản xuất… Tôi có được những bạn là trợ lý sẵn sàng vì chị mà làm không toan tính. Diễn viên tham tham gia phim Kiều còn được khán giả biết đến nhưng có những người hậu cần phía sau, những người khiến cho ê kíp chạy đó như trợ lý, thư ký, hậu cần… các bạn ấy nhiệt huyết làm không đòi hỏi tiền, không bao giờ đòi hỏi chị phải cho em cái này cái nọ… những điều ấy, có tiền cũng không mua được, đó là tình đồng chí, tình chị em… khi người ta khó khăn, họ đến bên bạn, đó là điều quý giá nhất bạn có được và trân trọng nó.
Hình ảnh Thúy Kiều trong một phân cảnh quay phim Kiều
PV: Được biết Phim “Kiều ngoại truyện” có sự kết hợp giữa ê kíp sản xuất và diễn viên hai miền Nam Bắc. Ê kíp tham gia đều không nhận một đồng cát xê hay chi phí đi lại nào?
Phim Kiều là sự kết hợp của hai miền Nam Bắc, ngoài ra còn có thêm Emily Trần người thủ vai Hoạn Thư, một diễn viên trẻ người Mỹ gốc Việt được đào tạo chuyên ngành diễn xuất và đạo diễn lần đầu từ Mỹ trở về nước tham gia dự án cổ trang này. Khi đọc kịch bản của tôi và Hữu Vân, chị Bạch Giang, bạn Sang Lương và Emily Trần đều tự book vé máy bay ra ngoài Hà Nội cùng làm. Tất cả đều không có nhận một đồng cát xê nào… thậm chí bỏ thêm tiền ra giúp tôi. Nhân đây tôi cũng phải cảm ơn tới những bậc tiền bối như nghệ sĩ hài Vượng râu người đã không chỉ giúp tôi về tinh thần mà còn giúp tôi nhiều về bối cảnh quay vốn là điều khó khăn với đoàn phim Kiều.
Chúng tôi những người làm phim Kiều luôn dành cho nhau tình yêu quý, sự đồng cam cộng khổ đúng nghĩa của những người ăn gió nằm sương cùng nhau, đi chung một con thuyền… Điều đó không phải với một ê kíp làm phim nào cũng có được.
PV: Được biết số tiền của ê kíp sản xuất bỏ vào khá lớn cho hai lần quay tập 1-2 phim Kiều, vậy thì kế hoạch sản xuất phim Kiều có bị tạm dừng hay không?
Đúng là tiền cạn nhưng tình chưa tan (cười) chúng tôi vẫn sẽ tiếp tục dự án. Hiện giờ hoàn cảnh của chúng tôi khó khăn nhưng chúng tôi sẽ không bỏ đứa con của mình. Tôi còn nhớ quay phim Sang Lương của tôi đã nói: dù em có ăn muối vừng cơm nguội em vẫn sẽ làm Kiều. Ngày quay cuối cùng, cả ê kíp hết tiền, chị đạo diễn Bạch Giang dúi những đồng tiền cuối cùng trong tài khoản của mình cho tôi và nói: “chúng ta hãy khô máu đi em”. Tôi không biết nói gì. Những người thương tôi cho tôi động lực để làm tiếp, chúng tôi sẽ khô máu với “Kiều ngoại truyện” (cười).
PV: Vì sao chị không tìm thêm nhà tài trợ hay nhà đầu tư để cho phim Kiều được làm tốt hơn?
Tất nhiên chúng tôi vẫn đang tìm thêm cho mình những nhà đầu tư có tâm và yêu “Kiều” của chúng tôi, đến bên và sát cánh cùng chúng tôi (cười).
PV: Chào chị Bạch Giang. Lí do vì sao chị lại nhận lời làm đạo diễn bộ phim Kiều cho 1 dự án phi lợi nhuận như thế này?
Khi nhận lời mời cho dự án phim Kiều, bản thân tôi đồng thời cũng đang có vài dự án khác ở Miền Nam. Và tôi cũng đang phân vân xem mình sẽ theo đuổi dự án nào (cười).
Nhưng ngay khi Sao Chi – nhà sản xuất của phim Kiều ngoại truyện – gọi điện cho tôi và có lời mời tôi ra Bắc làm đạo diễn dự án Kiều của cô ấy cùng các bạn. Lúc đầu thật sự tôi cũng hơi băn khoăn một chút. Vì tất cả quá đột ngột, mau chóng. Tôi không có thời gian để khảo sát bối cảnh, casting diễn viên cho phim, những công việc đó các bạn ấy đã làm hết rồi. Nếu tôi làm đạo diễn, việc của tôi chỉ là ra và bấm máy mà thôi…
Đạo diễn Bạch Giang làm việc ngoài hiện trường phim Kiều
Nhưng ngay khi Sao Chi gửi cho tôi kịch bản và cô ấy nói, “Chị ơi, phim này tụi em làm phi lợi nhuận, không có cát xê đâu chị. Em nhờ chị em cũng ngại lắm”… Tự nhiên lúc đó tôi thấy thương, thấy quý vô cùng, và tôi đã nhận lời mà không hề do dự thêm. Về phần kịch bản, cô ấy đã có lần nói với tôi trước khi dự án bắt đầu tiến hành rồi, và bản thân tôi rất thích, tất nhiên cũng hy vọng rằng mình có cơ hội được thực hiện nó. Nhưng tôi thương, tôi quý ở đây chính là cái lửa, sự nhiệt tình của các bạn dành cho phim, dòng phim cổ trang. Một dòng phim rất “ khó nhằn” ở thời điểm hiện tại của Việt Nam. Các bạn cho tôi thấy lại mình của nhiều năm về trước, chỉ máu lửa, đam mê, chỉ cần được làm phim là hạnh phúc.
Tôi thương, tôi quý các bạn vô cùng. Và với tôi, đó cũng là cái duyên, cái may mắn cho mình khi có cơ hội được làm việc cùng các bạn trẻ, những con người đầy đam mê và máu lửa. Những người cho tôi có thêm niềm tin rằng, con người ta sống vì tình, vì cùng chung chí hướng chứ không nhất định phải vì danh vọng, tiền bạc.
PV: Có người chê bộ phim tạo hình không đẹp, thậm chí có nhiều ý kiến không hay về việc cải biên phim Kiều. Với tư cách của một đạo diễn, phải đưa thân ra chịu mọi chỉ trích của dư luận chị có cảm thấy thế nào về những luồng ý kiến đó ?
Đây là một truyện được viết lại của một nhà thơ Việt Nam, giờ chúng tôi sẽ chuyển thể cải biên lại. chúng tôi chỉ mang tới một bộ phim có màu sắc cổ trang Việt Nam, chúng tôi làm phim cho người Việt coi, vì vậy sẽ không có Hán phục, không có đời Minh, cũng không có phục dựng cổ trang gì cả… tất cả chỉ có không gian Việt Nam, màu sắc cổ trang Việt Nam.
Các thầy tôi dạy rằng: “Đứng càng cao thì đón gió càng lớn” và tôi biết câu nói đó luôn đúng. Nghề làm phim là nghề làm dâu trăm họ, thật khó để chiều lòng tất cả mọi người. Vì vậy, tôi không cố gắng để chiều lòng ai cả, vì mỗi người một ý, nếu tôi cũng nghe theo thì chắc Kiều của tôi thành nồi lẩu thập cẩm mất”.
Như tôi đã nói chúng tôi không làm phim phục dựng, chúng tôi chỉ làm phim cổ trang, với mức kinh phí thấp và nghèo nàn của mình, chúng tôi cố gắng làm một món ăn vừa tầm của mình. Về chuyện có ý kiến chê bai khi cải biên Kiều thì tôi xin miễn bình luận. Bởi mỗi người một suy nghĩ, mỗi chí hướng. Hiện nay, Kiều là của toàn dân tộc chứ không của riêng ai cả. Bận có quyền bình luận về Kiều theo suy nghĩ của bạn thì tôi làm Kiều theo suy nghĩ của riêng tôi!
Nhưng tôi cũng xin chân thành cảm ơn về những ý kiến đóng góp, những người đã luôn khích lệ chúng tôi trong dự án Kiều ngoại truyện. Và tôi mong rằng ngày càng có nhiều bạn quan tâm theo dõi và ủng hộ để chúng tôi có động lực để làm Kiều tốt hơn.
PV: Điều gì thu hút chị ở Kiều ngoại truyện?
Đó là cách biên kịch kể về số phận của các nhân vật. Biên kịch đã giữ nguyên kết cục của các nhân vật, chỉ là khai thác các tình tiết, sự kiện dẫn đến kết cục của các nhân vật mà thôi. Điều đó làm tôi cảm thấy khá hứng thú.
Đạo diễn Bạch Giang mong “Kiều ngoại truyện” sẽ được nhiều bạn trẻ ủng hộ.
PV: Chị có thể chia sẻ kỉ niệm của chị trong thời gian làm Kiều không?
Nếu nói đến kỉ niệm thì nhiều lắm, nếu bây giờ mà nói tôi ngồi kể, chắc kể cả ngày cũng không hết được (cười). Nhưng điều làm tôi luôn ghi nhớ trong lòng đó là sự hết lòng của các thành viên trong ê kip. Mỗi người không phải chỉ làm vai trò của mình, mà còn hết lòng giúp đỡ tất cả các công việc khác.
Tôi đi đoàn chuyên nghiệp quen rồi, mọi người ai làm việc nấy, việc không phải của mình thì không can dự vào. Cái đó cũng có cái lợi, đó là công việc không chồng chéo lên nhau. Nhưng cũng có cái hại đó là nó sẽ tạo nên sự lãnh cảm, tình cảm nhạt nhòa giữa các thành viên. Vậy nên khi đến với đoàn phim “Kiều ngoại truyện”, một đoàn phim “con nhà nghèo”, vì chúng tôi không có kinh phí để thuê nhân lực cho riêng từng bộ phận,vậy nên tất cả các thành viên trong ekip từ đạo diễn, sản xuất, phục trang, quay phim, diễn viên… ai cũng rèn luyện mình trở thành “siêu nhân”, ai cũng có thể ủi đồ, giặt đồ, thiết kế bối cảnh, làm ánh sáng, hậu cần … Rồi tối về, hầu như tất cả anh chị em đều quay quần bên nhau trong căn nhà chỉ rộng hơn 50m2 của sản xuất, ăn mì gói, cười đùa cùng nhau (cười). Cực nhưng tôi cảm thấy rất vui, rất hạnh phúc. Và đây cũng là những kỉ niệm rất đẹp mà tôi đã may mắn có được trong hành trang làm phim của mình. Những kỉ niệm mà tôi có quyên tự hào rằng, không phải đạo diễn nào cũng may mắn có được.
PV: Làm truyện Kiều, chị mong muốn gửi gắm điều gì tới những người làm phim?
Tôi mong “Kiều” của chúng tôi được đón nhận, được lan tỏa.
Tôi mong những nhà làm phim lớn hơn chúng tôi hãy mở rộng vòng tay của mình để phim cổ trang của Việt Nam chúng ta cũng có thể phát triển hơn, lớn mạnh hơn. Tôi mong sau này mỗi khi tôi đem một dự án phim cổ trang đi chào, cái tôi nhận được sẽ là cái gật đầu, hoặc ít nhất là sự chia sẻ, để tôi có niềm tin rằng, thế giới làm được cổ trang, Việt Nam mình cũng có bề dày về nền văn hóa, lịch sử, vậy thì chắc chắn mình cũng làm được, và còn làm tốt nữa.
Tôi có một nguyên tắc làm việc, đó là cái gì tôi chưa đồng ý, thay vì chỉ chê bai, tôi sẽ nghĩ cách giải quyết vấn đề. Và tôi cũng mong các bạn, các nhóm làm phim trẻ sau khi coi “Kiều ngoại truyện” của chúng tôi, thay vì chỉ ngồi chê bai, đẩy tất cả vào ngõ cụt. Thì các bạn hãy nhìn vào những ưu điểm của chúng tôi để có thể phát huy tốt hơn. Nhìn vào những khuyết điểm của chúng tôi để có thể thay đổi cho nó tốt hơn. Có vậy, mỗi chúng ta đều có cái để tự hào về sự cố gắng của chính bản thân mình.
PV: Xin cảm ơn và chúc dự án Kiều ngoại truyện thành công!
Nhã An
